“Je moet post- en pakketbezorging niet scheiden, het gaat om bezorgen”

Rob Brakenhoff Postbedrijf Sandd manifesteert zich steeds duidelijker als uitdager van PostNL. „Er is geen eerlijk speelveld voor de consumentenpost. We kunnen blijven wachten op de politiek om dat recht te trekken, of het toch proberen.” 
Brakenhoff, vanaf zondag 49 jaar, ontvangt in het hoofdkantoor van Sandd, op een bedrijventerrein buiten Apeldoorn. Naast het kantoor is de centrale sorteerhal. Verspreid door Nederland heeft het bedrijf nog 21 vestigingen, deels van franchisenemers, waar post wordt gesorteerd. Bij Sandd (Sort AND Deliver) werken 20.000 mensen, de verwachte omzet voor 2017 is 195 miljoen euro.

Sandd is de uitdager van PostNL. Dat is al zo sinds de oprichting in 2001, maar de laatste maanden werd het wel heel duidelijk. Half september kwam de aankondiging van de overname van Van Straaten Post, vooral actief met post die binnen 24 uur wordt bezorgd. Half oktober kwam Sandd met een eigen postzegel, ter waarde van 60 eurocent. De zegel van PostNL kost 78 cent, vanaf 1 januari 83 cent. Vanaf 27 november verkoopt Sandd een kerstzegel van 50 cent. De kerstzegel van PostNL kost 73 cent.

Een overname, eigen zegels. Waar wil Sandd naar toe?
„We zijn groot geworden door zakelijke post, in grote partijen. Die kunnen we heel efficiënt versturen door een uniek sorteerproces met adressering vooraf en bundels in plaats van losse poststukken. Bij de consumentenpost is geen eerlijk speelveld door de speciale positie van PostNL. We kunnen blijven wachten op de politiek om dat recht te trekken of het toch proberen. We kiezen voor het laatste. Zakelijk of particulier maakt ons niet zoveel uit. We willen alles bezorgen dat naar de voordeur gaat.”

De postmarkt krimpt met 9 à 10 procent per jaar. Wat valt daar te winnen? 
„Natuurlijk is er krimp, maar tegelijk gaat er verschrikkelijk veel naar de voordeur. Als je postbedrijf vervangt door bezorgbedrijf ligt er een glorende toekomst. Je moet post- en pakketbezorging niet scheiden, het gaat om bezorgen. Een paar jaar geleden kochten Nederlanders alleen bijzondere dingen online, nu bestellen we ook steeds meer gebruiksartikelen: shampoo, tandpasta. In de VS zie je pizzafication: voedsel online bestellen, niet alleen de snelle snack, maar ook gezond voedsel. Wist je dat 60 tot 70 procent van online bestelde mode-artikelen worden geretourneerd? Die willen we ophalen.”

Pakketbezorging groeit wel, maar jullie bezorgen geen pakjes. 
„Nog niet. We richten ons op alles wat door de brievenbus past. Dankzij de overname van Van Straaten Post maken we nu de sprong van bezorging op twee dagen per week naar vijf dagen per week. Pakjes gaan we ook doen, maar geen wasmachines en zo. Behapbare pakjes.”

Dat betekent nog meer busjes in de binnensteden?
„Nee, wij geloven niet in pakketbezorging met vier wielen. Dat is verouderd, het leidt tot verkeersopstopping en luchtverontreiniging. Het kan veel beter met fietsen of elektrische trolleys. Gemeenten gaan ook eisen dat bezorging CO2-neutraal wordt. We experimenteren met drones, maar dat is nog ver weg.”

Sandd wil de universele postdienst (UPD) van PostNL overnemen, de wettelijk vastgelegde postbezorging met minimumeisen aan bezorgfrequentie en aantal brievenbussen. Waarom?
„De postmarkt is een duopolie, met PostNL en Sandd. Het is heel raar dat we ervoor kiezen om een van de twee partijen een enorm voordeel te gunnen. De UPD is goed voor een jaaromzet van 846 miljoen euro. Terecht wil het nieuwe kabinet onderzoeken of de dienst moet worden aanbesteed. De UPD is zogenaamd een enorme last voor PostNL. Doe mij die last dan maar. Ik denk namelijk dat het een lust is.”

Waar zit het voordeel? Het gaat toch om een segment dat krimpt?
„Die krimp creëer je zelf door de infrastructuur te verschralen en de prijs omhoog te gooien. En omdat we niet innoveren. Waarom houden we aparte brievenbussen op straat, terwijl mensen naar de supermarkt gaan die tot 21.00 uur open is? Het kan veel slimmer.”

Hoe verdient PostNL aan de UPD?
Omdat ze een garantie hebben op een rendement van 10 procent. Daarom kunnen ze 83 cent voor een zegel vragen. Die prijs is kunstmatig hoog. Op zakelijke post is het gemiddelde tarief 20 cent, want daar is wel eerlijke concurrentie. Dat prijsverschil is veel te groot om te kunnen kloppen. De postmarkt is geliberaliseerd en daarbij is de UPD aan PostNL toegewezen zodat consumenten gebruik konden maken van de bestaande infrastructuur van PostNL. Het omgekeerde is gebeurd: PostNL verwerkt zakelijke post via het betaalde netwerk van de UPD. Opa en oma betalen nu voor de envelop van ABN Amro. Dat deugt niet.”

Bron: NRC, 11 november 2017